Domein
Het domein van de mediëvistiek bestrijkt een breed terrein van interdisciplinair onderzoek, benaderingen en disciplinaire methodes met betrekking tot de middeleeuwen. Het onderzoek naar de middeleeuwen wordt gevoed door de wil de wereld tussen 500 en 1500, in lokaal, regionaal en globaal perspectief, te kennen, te duiden en te ontsluiten voor en met een academisch en breder publiek. De bindende factor in dit onderzoek is het gebruik van moeilijk toegankelijk bronnenmateriaal in diverse talen, meestal onuitgegeven handgeschreven teksten en afbeeldingen, aangevuld met archeologische en andere materiële bronnen, zoals objecten, landschappen en bodemresten. Diverse tekstuele genres, waaronder kronieken, religieuze en wetenschappelijke traktaten, poëzie, romans, toneelteksten, administratieve en juridische bronnen zijn onderzoeksobject, evenals visuele en muzikale bronnen. Voor het ontcijferen en duiden van dergelijke bronnen is grondige kennis van hulpwetenschappen, zoals codicologie, paleografie en numismatiek, nodig. Daarnaast komen allerlei methodologische vragen en benaderingen aan de orde, zoals verbindingen, vergelijkingen en representativiteit van de bronnen binnen hun sociale, culturele, religieuze, politieke, juridische en ruimtelijke contexten.
Specialistisch onderzoek vindt plaats op deelterreinen zoals bijvoorbeeld Arabisch, archeologie, historische wetenschappen, kunstgeschiedenis, keltologie, latinistiek, musicologie, medioneerlandistiek, oudanglistiek en oudromanistiek. Deze kennen ieder eigen onderzoekstradities, die zich van binnen (en buiten) de subdisciplines ontwikkelde theoretische benaderingen bedienen en elkaar door vakoverstijgende methoden verrijken. Gedeelde methodiek wordt aangereikt vanuit de digital humanities, zoals bijvoorbeeld ontwikkeling en toepassing van tools op het gebied van digitale tekstanalyse en tekst mining, forensische paleografie en digitale editietechnieken. Er zijn samenwerkingsverbanden met andere disciplines zoals klassieke oudheidstudies, filosofie, islamstudies en literatuurwetenschap. Deze interdisciplinaire verbanden worden actief onderhouden, aangezien de onderzoekscultuur in de mediëvistiek naast specifieke eigenschappen ook onderling sterke overeenkomsten vertoont met andere domeinen. Als netwerk levert de onderzoekschool Mediëvistiek een bijdrage aan de opleiding van promovendi en verzorgt zij communicatie over het onderzoeksdomein zowel binnen de academische wereld als voor een breder publiek van geïnteresseerden.
Publieken
De mediëvistiek in Nederland is internationaal georiënteerd, wat niet alleen blijkt uit publicaties maar ook uit internationale samenwerkingsverbanden met collega’s, onderzoeksinstituten, musea en erfgoedinstellingen. Daarnaast heeft het onderzoek een lokale en regionale functie. Er is grote belangstelling voor het onderzoek in dit domein, dat voor een belangrijk deel voortkomt uit de samenleving in den brede en het culturele veld. Dit is zichtbaar in de nauwe samenwerking met lokale en regionale erfgoedinstellingen, musea en archieven die historische collecties beheren en voor het publiek ontsluiten. Daarnaast blijkt de grote publieke belangstelling voor de middeleeuwen en mediëvistisch onderzoek uit de aandacht voor de vele lezingen, blogs en publieksboeken over de middeleeuwen, in het Nederlands of andere Europese talen.
Producten en communicatie
- Academische publicaties verschijnen veelal in de vorm van boeken en bijdragen in bundels, die uitkomen bij landelijke en internationale academische uitgeverijen; en daarnaast in de vorm van artikelen in internationale en nationale academische/peer reviewed tijdschriften en uitgaves. Een significant deel van de publicaties, zowel in druk als digitaal, is daarnaast gericht op een niet-academisch, breed geïnteresseerd publiek. Er is een belangrijke ontwikkeling gaande richting het publiceren in Open Access.
- De meeste internationale publicaties zijn in het Engels. Andere veelvoorkomende talen voor specialistische publicaties zijn Nederlands, Duits, Frans, Spaans en Italiaans. Publicatie in andere talen dan het Engels is van belang bij voorkomende specialisaties.
- Reviewprocessen zijn van belang bij nationale en internationale publicaties. Dit geldt voor artikelen in tijdschriften, voor bijdragen in bundels en voor boeken.
- Vrijwel altijd betreft het peer review, maar soms ook redactionele review.
- De mediëvistiek levert een belangrijke bijdrage aan de ontsluiting van (informatie over) bronnen door middel van digitale databases. De mediëvistiek draagt bij aan de publieksgeschiedenis door adviezen en bijdragen aan grootschalige Nederlandstalige mediaproducties over geschiedenis en cultuur te leveren en door actief mee te werken aan tentoonstellingen, studiematerialen voor het basis- en voortgezet onderwijs, en andere vormen van ontsluiting van erfgoed.
Processen en strategieën
- Communicatie met een breed geïnteresseerd publiek is van belang. Dit vindt plaats in de vorm van hybride (boek) publicaties, en bijdragen in publieke periodieken zoals weekbladen en literaire media en blogs. Tevens werken mediëvisten veelvuldig mee aan radio- en tv-programma’s en organiseren zij tentoonstellingen, stellen zij onderzoeksresultaten digitaal beschikbaar, vertalen zij middeleeuwse teksten, en presenteren zij hun onderzoek via sociale media.
- De meest voorkomende publicatievorm voor auteurs is ‘single authored publication’. Dit geldt in het bijzonder voor boeken (monografieën), die een langere onderzoektijd vergen.
Domeinspecifieke aspecten voor kwaliteit en relevantie.
Hybride boeken (monografieën en bundels), tijdschriftartikelen, deelname aan publieke debatten en blogs, bijdragen in publieke periodieken zoals weekbladen en literaire media, bijdragen aan databases, sociale media en mediaproducties.
Toepasbaarheid van kwantitatieve indicatoren voor gebruik en erkenning
Gezien de vrij beperkte registratie van tijdschriften en het ontbreken van monografieën als bron voor gevestigde databases zoals Web of Science en Scopus is het gebruik van bibliometrische gegevens uit deze databases niet aan te raden. In voorkomende gevallen is het wel mogelijk om verwijzingen naar monografieën te traceren met behulp van Google Scholar. Deze laatste bron is evenwel beperkt representatief voor publicaties in dit domein, zodat terughoudendheid geboden is.
Voor hybride publicaties is het mogelijk naast Google Scholar gebruiksanalyses te doen bijvoorbeeld door middel van internet searches, met het oog op het identificeren van maatschappelijke en wetenschappelijke gebruikers.